Slechte mondhygiëne en tien sigaretten per dag

Een 49-jarige man komt bij mij in de stoel voor een reguliere nazorgbehandeling, verwezen vanuit de algemene praktijk waarin wij gevestigd zijn. Reden voor verwijzing zijn onstabiele pockets en de wens voor een op langere termijn stabiel parodontium. Ook wil deze patiënt de in de mond aanwezige frontbrug 12-21 behouden. Vanwege diverse redenen is hij al een jaar niet voor nazorg geweest, dus het voelt voor mij niet goed om alleen een nazorgbehandeling uit te voeren. Een soort nietpluisgevoel. Er is een matige tot slechte mondhygiëne, vooral in het bovenfront. Ook is er sprake van veel supra- en subgingivaal tandsteen en rokersaanslag. Als reden voor de slechte mondhygiëne heeft hij aangegeven dat hij erg bang is dat zijn frontbrug uit de mond valt (zie afbeelding 1).

De patiënt van deze casus rookt 10 sigaretten per dag, in het weekend vaak wel meer. Hij rookt al meer dan 25 jaar. Hij gebruikt geen medicatie en geeft aan dat zijn algemene gezondheid over het algemeen goed is, al eet hij niet dagelijks groente en fruit. Tot slot geeft de patiënt aan wel stress te ervaren, maar hij slaapt er niet slecht door.

De man heeft al jaren met regelmaat last van (o.a. parodontale) ontstekingen in zijn mond. Er zijn in de loop der jaren diverse extracties uitgevoerd, waardoor hij nu een sterk verkorte tandboog in de bovenkaak heeft. Patiënt merkt zelf ook op dat hij last heeft van bloedingen tijdens het interdentaal reinigen. Hij merkt geen bloedingen met poetsen.

De patiënt wil een pijnvrije dentitie en een stabiele situatie voor de toekomst. Hij wil zo lang mogelijk zijn eigen tanden behouden, de frontbrug niet verliezen en een volledige prothese vermijden.

Tijdens de intake bij de parodontoloog wordt een status gemaakt (zie afbeelding 2) en besproken met de patiënt. Ter aanvulling wordt een OPG gemaakt (zie afbeelding 3), naast de al aanwezig röntgenfoto’s.

Een 49-jarige man met parodontitis, lokaal gevorderd (stadium III), matig progressief (graad B), rookt tien sigaretten per dag.

Er worden diverse behandelopties met deze man besproken, waarbij een volledige prothese in de bovenkaak aan bod komt. De patiënt wil graag inzetten op behoud van zoveel mogelijk nog aanwezig gebitselementen. Eventueel zouden op een later tijdstip de ontbrekende elementen in de bovenkaak met behulp vaneen frameprothese vervangen kunnen worden. Besloten wordt om het behandeltraject te vervolgen met een initiële behandeling, ondersteund met lokale anesthesie, gevolgd door de zeswekelijkse mondhygiënecontrole en een herbeoordeling na drie maanden.

Tijdens de initiële behandelingen en zeswekelijkse controle wordt veel aandacht besteed aan de mondverzorging. De effectiviteit van het elektrische poetsen wordt besproken, ragers worden veranderd van conische ragers naar rechte ragers. Tevens gaat de patiënt gaas achter de laatste molaren gebruiken. Ook het stoppen met roken wordt met hem besproken, maar daar staat hij op dit moment echter nog niet voor open. Het eten van meer groente en fruit wordt aangemoedigd met motiverende gespreksvoering.

Bij de evaluatie van de initiële parodontale behandeling zien we een sterke afname in plaque- (5%) en bloedingsscore (11%) en, over het geheel genomen, een goede pocketreductie (zie afbeelding 4). Bij de 36dl en 37dl zijn restpockets van 6 mm met bloeding en plaque. De motivatie van de patiënt is verbeterd en hij is iets minder gaan roken, geheel stoppen zit er niet in. Wel probeert hij nu om meer groente en fruit te eten. In overleg met de patiënt is gekozen om in ieder geval gecontroleerd de nazorg in te gaan, met een frequentie van drie maanden. De verwachting is dat met een optimale mondhygiëne de situatie t.p.v. de 37 en 36 nog kan verbeteren en stabiliseren. Dit zal bij de volgende nazorgbehandeling geëvalueerd worden. Bij blijvende instabiliteit zal dan de mogelijkheid van chirurgie beoordeeld en eventueel uitgevoerd worden, om zo te komen tot meer pocketreductie, afname van de bloeding en een betere bereikbaarheid voor optimale mondhygiëne. Indien de situatie stabiel blijft of verbetert, volstaat nazorg om de drie maanden met een evaluatie één jaar na herbeoordeling.

Dit initiële parodontale traject is niet wat deze casus zo spannend maakt. Het wordt interessanter als je bij deze patiënt in de behandelkaart naar de geschiedenis kijkt. In 2006 kwam hij in de algemene praktijk, in 2007 werd gestart met een intake en initiële parodontale behandelingen. Tijdens de daaropvolgende herbeoordeling kwam naar voren dat er geen verbetering had opgetreden en ging hij verder de nazorg in. Om de drie, vier maanden kwam hij voor nazorg, met uitschieters naar zes tot acht maanden. Telkens bleef de mondhygiëne matig tot slecht. In 2012 volgde wederom een parodontiumstatus, waarin opnieuw geen verbetering maar zelfs achteruitgang zichtbaar was. De nazorg werd vervolgd. Begin 2017 volgde opnieuw een parodontiumstatus, de mondhygiëne bleef onvoldoende en pockets bleven ‘stabiel’ achteruitgaan. Ondertussen was hij al een aantal elementen verloren aan onder meer parodontale ontstekingen. In 2021 volgde opnieuw een parodontiumstatus, ditmaal met de sterke wens om stabiliteit in de mond te krijgen. Hierbij kwam al wel de vraag op om eventueel door te verwijzen naar de parodontoloog. Na zes maanden volgde de laatste nazorg. Waarna patiënt een jaar later, in overleg met de tandarts, werd doorverwezen.

Dit is helaas niet een casus die op zichzelf staat. Als je in de algemene praktijk werkt, weet en zie je dit gebeuren. De patiënt glipt als het ware door je handen heen en je krijgt geen grip op de parodontitis. Maar wat maakt het nu zo lastig om parodontitis in de algemene praktijk te behandelen? Als je dit zo achter elkaar leest … waarom wordt er niet eerder doorverwezen of voor een andere route gekozen? In mijn lezing tijdens Paro Open 2024 op 27 september 2024 ga ik hier verder op in.